Eyjafjallajökull

De uitbarsting van de Eyjafjallajökull.
Verloop.
Eind 2009 werd er bij Eyjafjallajökull seismologische activiteit waargenomen, enkele duizenden aardbevingen met een kracht van 1 à 2 Mw op zo’n 7 kilometer onder de vulkaan. Op 26.2.2010 gaf de GPS van het Meteorologisch Instutuut in IJsland een verplaatsing van de aardkorst aan: de aardkorst was maar liefst drie centimeter zuidwaarts geschoven, waarvan een centimeter in de voorgaande vier dagen. Door de seismologische activiteit en de verschuiving van de aardkorst
concludeerden geofysici dat er magma stroomde in de magmakamer onder de Eyjafjallajökull-gletsjer. De seismologische activiteit hield aan en van 3 tot 5 maart werden bijna drieduizend aardbevingen gemeten onder de vulkaan. Veel daarvan waren te klein om een waarschuwing voor een mogelijke eruptie uit te geven, maar sommige aardbevingen konden in dichtbijgelegen dorpen worden gevoeld. Deze activiteit leidde tot een uitbarsting op 20 maart 2010 en een grotere uitbarsting op 14 april. Door de tweede uitbarsting werd as meegevoerd richting Noordwest-Europa, waardoor het luchtruim werd afgesloten.
Eerste uitbarsting op 20 maart 2010.
Net ten oosten van de gletsjer, op de pas Fimmvörðuháls, begonnen op 20 maart 2010 nieuwe vulkanische uitbarstingen. Hierbij werd lava uit een enkele honderden meter lange fissuur omhoog gespoten, deze activiteit duurde tot 13 april.
Omdat er gevaar bestond voor overstromingen door grote hoeveelheden smeltwater, werden in een gebied ten zuiden van de gletsjer vijfhonderd boeren en hun families geëvacueerd. Vluchten van het vliegveld in Reykjavik naar Keflavik werden geannuleerd. Op 22 maart werd het evacuatieplan naar beneden bijgesteld en konden de 500 boeren weer naar huis.
Effect op water.
Een debietmeter in de rivier van de Eyjafjallajökull- en Mýrdalsjökullgletsjers, Krossá, registreerde na de eerste uitbarsting een snelle stijging van het peil en de temperatuur van het rivierwater. In twee uur steeg de watertemperatuur met 6 graden Celsius, wat sinds het begin van de metingen in de rivier niet is voorgekomen. Snel daarna daalden de watertemperatuur en het waterpeil weer naar normale waarden.
Analyse.
Monsters van as van de eruptie toonden een hoeveelheid siliciumdioxide aan van 58%, wat een veel hogere concentratie is dan in de lavastroom. De concentratie fluoride in de as bleek 104 milligram per kilogram as te zijn. Boeren in de omgeving van de uitbarsting werden geadviseerd hun vee niet van besmette waterbronnen te laten drinken, omdat hoge concentraties fluoride dodelijk kunnen zijn, vooral bij schapen.
Tweede uitbarsting op 14 april 2010.
Een tweede uitbarsting vond plaats op 14 april 2010. Deze was volgens deskundigen tien à twintig keer heviger dan die op 20 maart. Aan de noordzijde van de 2 tot 2,5 kilometer grote caldera van de vulkaan bevindt zich een scheur in de wand. Het gletsjerijs in de caldera stroomt via deze breuk naar het noorden af, en eindigt uiteindelijk in de Gígjökull Kloofgletsjer) gletsjertong. Vrijgekomen smeltwater stroomde vlak ten westen van deze gletsjer van de vulkaan en deed de waterspiegel in de Markarfljót in enkele uren met drie meter stijgen en overspoelde grote delen van het land. De ringweg werd tussen Hella en Skógar afgesloten en enkele gedeelten van de weg werden even ten westen van de Seljalansfoss weggeslagen. Honderden omwonenden werden geëvacueerd. Het vliegverkeer in heel Noord- en West-Europa, tot in Frankrijk toe, werd volledig stilgelegd door de aswolken die vrij waren gekomen sinds de uitbarsting. Deze tefra ontstond doordat het water van het gesmolten gletsjerijs na contact met het magma explosief verdampte en de plotseling afgekoeld magma tot kilometers hoog de lucht in lanceerde. Het uitgestoten materiaal bestond uit messcherpe fragmenten en stof van andesiet en ryoliet. Inademing van dit stof kan ernstige longbeschadiging geven, waardoor de bewoners zich met mondmaskers dienen te beschermen. Ook de ogen moeten worden beschermd. Op 22 april is de wind gaan draaien waardoor ook IJsland zelf met het vulkanische stof werd bestoven. Hierdoor werden ook de vliegvelden in Keflavik en Reykjavik geregeld gesloten. De vliegvelden Akureyri en Egilstaðir hebben een deel van het vliegverkeer kunnen overnemen. Op 26 april is de hevigheid van de eruptie afgenomen maar men verwacht dat ze nog langere tijd zal voortduren.
Bron: Wikipedia.